Nedir bu OSR dedikleri?

Birkaç yıldır RPG forumlarında ve blog'larında bir OSR lafı dönüp duruyor. Kimisi Old School Role-playing diyor, kimisi Old School Renaissance veya Old School Revival. Seveni de var sevmeyeni de. Peki nedir bu OSR, yenir mi içilir mi, kısaca değinelim.

Bildiğiniz üzere D&D ilk olarak 1974 yılında ortaya çıktı. O zamanki kitaplar ince ve kurallar da kısaydı. Zamanla yeni oyunlar, kural setleri, edition'lar ve setting'ler çıktı, sonunda Pathfinder gibi 600 sayfalık kural kitapları olan oyunların olduğu yıllara geldik. Artık en ufak detayın bile kitaplarda yazılı bir kuralı vardı. Arada geçen sürede sadece oyunlar ve kurallar değil, oyuncuların oyuna yaklaşımları da evrim geçirdi. Artık oyuncular kurallara neredeyse DM kadar hakim oldu, hatta DM kural hatası yaptığında oyuncuların müdahalesi ve olayların gidişatının bu yüzden değişmesi normal sayılmaya başlandı.

Ancak eski zamanların oyuncuları, bu kural karmaşasının olmadığı zamanlarda çok daha fazla eğlendiklerini farkettiler. Fakat artık eski kural kitapları piyasada değildi, ortada olan oyunlar da çok karışıktı. Tam bu sırada Wizards of the Coast, Open Game License'ı çıkardı. Artık eskiye özlem duyanların tek yapması gereken, alışkın oldukları kuralları biraz değiştirip kendi oyunlarını yazmaktı. Ve ortaya Swords & Wizardry, Labyrinth Lord, Dungeon Crawl Classics RPG gibi bir çok oyun çıktı.

Peki bu oyunların, yeni oyunlardan farkı nedir? Temelde OSR oyunlarında çok daha az kural bulunur. Kural kitapları oyunda ortaya çıkabilecek her durumu kapsamaz. Bu kuralları kendisine rehber edinen DM, oyuncuların yaptıklarının sonuçlarına mantığını kullanarak tek başına karar verir. Yani DM ne derse o olur, oyuncuların kural ihlali bahanesiyle olaylara müdahale şansı yoktur. Ayrıca kuralları oyuncunun bilmesine de hiç gerek yoktur. Oyuncudan beklenen kural kitabını ezberlemesi değil, rol yapmasıdır. Modern oyunlarda bir oyuncu, herhangi bir şey yapacağı zaman çoğunlukla önce karakter kağıdını, sonra gerekirse kural kitabını kontrol edip, ona göre zar atar ve DM de genellikle sadece becerip beceremediğini söyler. OSR'da ise oyuncu bir şey yapmak istiyorsa, bunu detaylıca anlatır ve DM'le uzun uzun konuşur. Bundan sonra gerekirse DM oyuncuya zar attırabilir ve neler olduğunu sadece "oldu" veya "olmadı" diyerek değil, tasvirlerle, detaylarla oyuncuya anlatır. Ayrıca OSR sevenler, tahmin edebileceğiniz üzere çoğunlukla belli bir yaşa gelmiş insanlar ve evlilik, ev, çocuklar, iş, güç derken oyun oynamaya çok az vakit ayırabiliyorlar. Bu kısa vakti de kural karmaşası içinde geçirmektense keyifle rol yapmayı tercih ediyorlar. Bu yüzden OSR oyunlarında combat'lar da kısa ve hızlı olur ki zar zor biraraya gelmiş bir grup, o oyun seansının çoğunu uzun bir combat ile harcamasın.

Bu yaklaşım RPG'ye yaklaşık son 10 yıl içinde başladıysanız ve kural bolluğuna alışkınsanız size biraz garip gelebilir. Ancak daha önce denemediyseniz, sizi temin ederim bu bambaşka bir zevktir. Ben ve arkadaşlarım, daha OSR lafını bile duymamışken aslında yıllardır bu yaklaşımı kendimize rehber edinmişiz, o yüzden OSR'ın ilkelerini okurken "e zaten biz böyle oynuyoruz ki, bunun neresi old-school?" demiştim. Sonra power-play'i seven, DM'le kural kavgalarına girişen, elinden Monsters Manual düşmeyen oyuncuları gördükçe kavramlar kafamda netleşti.

Eğer bu konu size ilginç geldiyse, bu sitede daha önce bahsettiğim Quick Primer for Old School Gaming adlı ücretsiz ve sadece 13 sayfalık pdf'i mutlaka indirip okumanızı tavsiye ederim. Bu pdf'de yukarıda özet geçtiğim kavramlar, örneklerle ve çok daha aydınlatıcı bir şekilde anlatılıyor. OSR'a bulaşmak isterseniz bu işin bir de güzel tarafı var, çoğu OSR oyununu ücretsiz indirebiliyorsunuz. D&D tarzı bir oyun için Labyrinth Lord veya Swords & Wizardry'i deneyebilirsiniz. Bu iki oyunun temeli birbirine çok yakındır ama kullandıkları baharatlar çeşitlilik gösterdiği için tatları da biraz farklıdır. Eğer çok daha geniş bir OSR oyun listesi isterseniz, şu site işinizi görecektir.