Harika Bir Oyun: Dungeon World

Dungeon World okumanın beş aşaması:

1. İnkar: Abi böyle oyun olmaz, bu kurallar işlemez, oynanamaz. Olmamış.
2. Öfke: Bu ne saçmalık, ne biçim kurallar bunlar! Bir de bu oyuna para verdim!
3. Pazarlık: Kuralların bir kısmı fena değil gibi, acaba diğer sistemlerle birlikte kullanılabilir mi?
4. Depresyon: Ben mi çok aptalım, nasıl uygulanacak bu kurallar? Aptalım ben, anlamıyorum.
5. Kabullenme: Olm adamlar muhteşem bir oyun yapmışlar be!

Evet, bu aşamaların hepsini yaşadım ve birazcık yeniliğe açıksanız, oyunlarınızda hikayenin en önemli şey  olduğunu düşünüyorsanız Dungeon World'ü mutlaka ama mutlaka okumanızı tavsiye ediyorum. Kuralları şu web sitesinden ücretsiz inceleyebileceğiniz gibi, pdf'ini satın alabilir veya Leisure Games'den kitabın basılı halini sipariş edebilirsiniz.

Aslında size bu oyundan daha önce kabaca bahsetmiştim ancak kitabı okudukça tekrar bir şeyler yazmak istedim. Oyun gerçekten kafanızı karıştırma potansiyeline sahip. Öyle yenilikçi bir kural seti var ki anlamakta zorlanabiliyorsunuz. Daha doğrusu kuralları anlıyorsunuz da, oyun sırasında nasıl kullanacağınız işi karıştırıyor. Alışkın olduğumuz oyunlara sadece HP, ability'ler ve class'lar benziyor. Onun dışında her şey yeni. Hatta turn yok, initiative yok, ability check bile yok. Daha şimdiden "nasıl yani?" dediniz değil mi? Açıkcası kuralları içselleştirmek için bunca senedir oynadığınız tüm oyunların yaklaşımlarını unutmanız gerekiyor. Peki kabaca bu kurallar nedir derseniz; oyun "hamleler" (move) üzerine kurulu. Hamleler PC'lerin RP sırasında yaptıkları hareketler ile tetikleniyor ve dörde ayrılıyor, temel hamleler her PC'nin yapabileceği hamleler. "Hack & Slash", "Defy Danger" ve "Discern Realities" bunlara birer örnek. Özel Hamleler, yine her PC'nin yapabildiği ama çoğunlukla maceraların arasında, dungeon'dan eve dönüş sırasında ya da özel durumlarda yapılan hamleler. "Last Breath", "Make Camp" ve "Level Up" bunlara güzel örnekler. Oyun hamleler üzerine öyle bir oturmuş durumda ki ölmek ve level atlamak bile birer hamle aslında. Bunların dışında sadece DM'in kullandığı hamleler ve class'ların kendi özel -ve çok güzel- hamleleri de mevcut. Sırf bu hamle çeşitliliği yüzünden farklı class'ları oynamak isteyeceksiniz.

DM demişken, bu oyunu oynatmak da kendi başına bir challenge aslında. Oyun sizi sınırları net ve sonu belli bir senaryo yazmaktan men ediyor. Bunu aslında isteseniz de yapamayacağınızı bir süre farkediyorsunuz çünkü senaryonun gidişi Dungeon World'de kolayca değişebiliyor. Ayrıca DM olarak yaratıcı olmanın yanısıra, kıvrak bir zekaya da sahip olmanız lazım çünkü aniden önemli kararlar/cevaplar verebilmeniz gerekebiliyor. Anlayacağınız bu oyunu oynatması da ayrı bir keyif. Eğer siz de benim gibi oyunlarını "kervan yolda düzülür" mantığıyla oynatan bir DM'seniz, oyunun minimum hazırlık gerektirme özelliği çok hoşunuza gidecektir. Yukarıda "ability check yok" dedim, peki check'ler nasıl yapılıyor bu oyunda; bazı hamleler sizden zar atmanızı istiyor. Bu check'ler Roll+Ability şeklinde oluyor. Roll burada iki adet d6, üzerine de ilgili ability score'unu ve varsa -ki nadiren oluyor- bonus'u koyuyorsunuz. Burada ilginç olan durum şu, diğer oyunlardaki gibi bir check sonucunda yaptın ya da yapamadın haricinde seçenekler de var. Yani Dungeon World sadece siyah ve beyazdan oluşmayan, grileri de olan bir oyun. Check 10+ gelirse, PC istediği şeyi sorunsuz bir şekilde yapıyor. 7-9 arası gelirse, partial success oluyor ve PC istediğini yine yapıyor ama mutlaka bir de bedel ödüyor. Bu da hamleden hamleye değişiyor ama örneğin; combat esnasında PC rakibe vuruyor ama rakibi de o sırada bir boşluk görüp o da vuruyor. Veya PC'nin silahı vuruş esnasında zarar görüyor. Veya vuruyor ama ayağı kayıp düşüyor. Veya vuruyor ama silahı yaratığın vücuduna saplı kalıp elinden gidiyor. Burada "veya"lar bitmiyor çünkü yaşananlar tamamen hayalgücünüze kalmış. Olasılıklar sonsuz. Bu kararları verirken DM olarak önemsemeniz gereken tek şey hikayenin gidişatı. Ability demişken, level atladıkça ability score'larınızı da yükseltebiliyorsunuz.

Eğer oyunu anlama aşamasında yardıma ihtiyacınız olursa ki inanın bu durumda sizi ayıplamam, öncelikle şu dokümanı tavsiye ediyorum. Ayrıca official karakter kağıtları hamleler liste halinde bir arada durduğundan bana çok faydalı oldu. Hala aklınızda soru işaretleri olursa, Google Plus'daki Dungeon World grubu gayet aktif, sorularınıza orada rahatça cevap alabilirsiniz.

Son olarak, bu oyunun neden "OSR" olarak anıldığını da açıklayayım, oyunda hamlelerin RP sırasında tetiklendiğini söylemiştim. Yani bir oyuncu çıkıp "ben şu hamleyi yapıyorum" diyemiyor, oyun bu şekilde işlemiyor. Oyuncunun DM'e açıkca karakterinin ne yaptığını anlatması gerekiyor. Yani kurallardan ziyade hikaye ön planda. Bu da kurallar ne kadar yenilikçi olursa olsun, tam olarak bir OSR yaklaşımı.

Peki bu oyunun kötü bir tarafı yok mu, elbette var. Eğer Dungeon World'e çok alışırsanız, bir süre sonra diğer sistemler size saçma ve basit gelmeye başlayabilir, başka oyun oynayamayabilirsiniz. Şaka bir yana,   gerçekten bir eleştiri yapmak gerekirse, DM tarafı eskiden oynattığınız oyunlara göre biraz daha zor ve daha fazla yaratıcılık gerektiriyor. Ama zamanla buna da alışacağınız için, bir süre sonra büyük ihtimalle dert etmeyeceksiniz. Bir de kitapda çizimler çok az. Başta sırf bu yüzden kitabı okumamayı düşünmüştüm ama iyi ki çok takmamışım, kitap sizi öyle bir içine alıyor ki, gözünüz çizim falan aramıyor. Bunların dışında oyunda kötü taraf bulamadım.

RPG konusunda bana biraz olsun güveniyorsanız, şu aralar sürpriz olmayan bir popülerliğe sahip bu harika oyunu okumaya zaman ayırın. Okurken yazının başındaki aşamaları hatırlayın ve lütfen pes edip yarıda bırakmayın. Sonunda inanılmaz bir oyunu elinizde tuttuğunuzu farkettiğinizde, harcadığınız zaman ve çabaya pişman olmayacaksınız.